Vừa qua, trong quá trình điền dã, sưu tầm hiện vật cán bộ Bảo tàng tỉnh đã phát hiện rất nhiều hiện vật giấy viết bằng chữ Hán – Nôm số lượng phải trên 100 trang tư liệu của dòng họ Phan Đình tại thôn Đại Lợi, xã Thanh Bình Thịnh, huyện Đức Thọ.

Một số văn bản Hán Nôm của dòng họ Phan Đình lưu giữ

       Tư liệu trong tình trạng bị rách, mục nát mất một số chữ. Bước đầu nghiên cứu cho thấy các tư liệu Hán – Nôm cổ gồm có một sắc phong niên hiệu Cảnh Thịnh (Tây Sơn), bằng cấp, sổ ghi chép đóng góp làm từ đường, gia phổ và nhiều văn tự liên quan đến việc chia ruộng cho các thành viên trong gia đình vào thời Nguyễn.

       Sắc phong do vua Cảnh Thịnh (1) ban tặng ngày 28, tháng 9, (năm ..?) đây là đạo sắc cổ quý hiếm khi nghiên cứu về triều đại Tây Sơn, rất tiếc theo thời gian sắc đã bị mục nát mất một số chữ, họa tiết trang trí trên sắc không còn. Nội dung sắc ban cho Phan …(2), giữ chức Đội trưởng vệ Đại Ninh đạo… người xã Thanh Lãng, huyện La Sơn phủ Đức Thọ, nhiều lần xông pha chiến trận, được phong cho làm Cai đội Anh dũng Tướng quân Trung úy Cận.

Bằng cấp do quan Tuần phủ Hà Tĩnh cấp cho cụ Phan Khánh

      Văn bằng của cụ Phan Khánh, được viết trên giấy dó, với chức quan thư lại trong ty ngoại ngạch, hàm cửu phẩm do quan Tuần phủ Hà Tĩnh cấp. Ngày ấn cấp mùng 1, tháng 11, năm Thành Thái thứ 4 (1892).

Khế ước ruộng đất , năm Minh Mạng, thứ 20 (1840)

         Các văn tự là giấy tờ liên quan đến việc phân chia ruộng với nội dung: để lại đất ruộng nuôi mẹ, chia tài sản cho con trai trưởng, đất đai chia cho cháu, chia con gái đi lấy chồng,…

          Qua tư liệu Hán – Nôm trên có nhiều thông tin quý giúp các nhà nghiên cứu tìm hiểu về dòng họ Phan Đình, cũng như bổ sung thêm nguồn thông tin quan trọng trong việc nghiên cứu về kinh tế, xã hội làng quê Hà Tĩnh dưới thời phong kiến.

Chú thích  

(1)  Năm 1792 Quang Toản lên ngôi lấy niên hiệu là Cảnh Thịnh từ năm (1793 – 1801)

(2)  Theo bác Phan Đình Oánh, Trưởng tộc dòng họ Phan Đình cho biết sắc phong trên là vua ban cho cụ Phan Đình Quang.