Sáng Từ 8h đến 12h
Chiều Từ 13h30 đến 17h
Tất cả các ngày trong tuần.
Trừ thứ 2 đầu tiên hàng tháng
Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, xã Kim Song Trường, Can Lộc, Hà Tĩnh là Di sản tư liệu quý hiếm được hình thành từ năm 1689 đến năm 1943, bao gồm 48 tư liệu được viết bằng chữ Hán và Nôm, trên giấy dó, giấy gió đặc biệt và lụa của ba dòng họ ở làng Trường Lưu: Nguyễn Huy, Trần Văn và họ Hoàng, lưu giữ tại 10 nhà thờ và 1 tư gia. Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là di sản tư liệu có giá trị trên các bình diện văn bản, văn tự, ngôn ngữ, văn học, giáo dục, lịch sử, văn hóa nhằm nghiên cứu những truyền thống có nguồn gốc sâu xa như phản ánh đặc biệt của triều đình với dòng họ, thể hiện truyền thống gia phong dòng tộc, là tư liệu nghiên cứu các sự kiện lịch sử, địa danh cổ và nhân vật; nhấn mạnh đến việc tu dưỡng bản thân và giáo dục gia đình ở các nước Châu Á; Đây là những tư liệu góp phần tìm hiểu về việc áp dụng và thực hành chế độ khoa cử Nho học nhằm tuyển dụng người tài phục vụ đất nước trong chế độ quân chủ ở Việt Nam và tác động của nó đổi với giáo dục, phát triển văn hóa và đời sống của cơ sở.
Trong số văn bản trên có 26 sắc phong thời Lê trung hưng và thời Nguyễn phong chức và ban tước; phong thần và ban các mỹ tự cho các danh nhân. Trong số đó có 22 sắc phong thời Lê trung hưng được ban trong giai đoạn 1689 – 1783, có kích thước 131,5cm x 48,5cm, chữ Hán viết tay thể chân thư mang phong cách thư pháp đương thời; sắc phong thời Nguyễn có 2 sắc phong chất liệu giấy dó với kích thước 131cm x 50,8cm và 2 biển sắc tứ bằng gỗ, kích thước 45cm x 100cm.
Nhân vật/loại |
Vinh danh |
Chức vụ |
Niên đại |
Nơi lưu giữ |
Ghi chú |
Nguyễn Công Ban |
|
2 |
1689, 1693 |
Nhà thờ Nguyễn Công Ban |
|
Nguyễn Thị Hộ |
1 |
|
1898 |
Nhà thờ Nguyễn Công Ban |
Tôn vinh bà Nguyễn Thị Hộ là Thần |
Nguyễn Huy Tựu |
1 |
3 |
1749, 1749, 1775, 1783 |
3 ở nhà thờ, 1 ở nhà thờ Nguyễn Huy Quýnh |
Tờ sắc năm 1775 do công giáo dục con. |
Phan Thị Trừu |
1 |
|
? |
Nhà thờ Nguyễn Tựu |
Phụ nữ |
Nguyễn Huy Oánh |
1 |
4 |
1754, 1761, 1777, 1783, 1783 |
nt |
|
Nguyễn Thị Khoát |
1 |
|
1778 |
nt |
Tôn vinh phụ nữ |
Phan Thị Tráng |
1 |
|
|
nt |
Tôn vinh phụ nữ |
Nguyễn Huy Cự |
1 |
2 |
1750, 1771, 1783 |
Nhà thờ |
|
Nguyễn Huy Trác |
|
1 |
1780? |
nt |
|
Nguyễn Duy |
|
3 |
1780, 1783, 1783 |
Nhà thờ |
|
Nguyễn Huy Liêu |
|
1 |
? (Cảnh Hưng) |
Nhà thờ |
|
Trần Tùy |
|
1 |
1782 |
Nhà thờ |
|
Hoàng Đô |
|
1 |
|
Nhà thờ |
|
Trần Thị Ba |
1 |
|
1939 |
Nhà thờ Nguyễn Huy Kiên |
Tôn vinh Phụ nữ |
Tổng |
8 |
18 |
|
|
Có 4 sắc phong thần và 4 sắc vinh danhphụ nữ |
Sắc phong cho Nguyễn Duy, niên hiệu Cảnh Hưng
Bản thống kê Sắc phong
19 văn bản hành chính (trát, sức, bẩm, trình…) do chính quyền các cấp gửi cho người thân thuộc làng Trường Lưu dưới thời Nguyễn từ 1803 đến 1870 cũng viết chữ Hán viết tay trên giấy dó, được đóng dấu của cơ quan chính quyền từ tỉnh đến Trung ương triều Nguyễn. Các tư liệu này liên quan đến các nhân vật: Nguyễn Huy Hào, Nguyễn Huy Giáp và Nguyễn Huy Xán.
Niên đại |
Nguyễn Huy Hào |
Nguyễn Huy Hổ |
Nguyễn Huy Giáp |
Nguyễn Huy Xán |
1802 |
Trát |
|
|
|
1803 |
Sức, Sức |
|
|
|
1804 |
Đơn |
|
|
|
1836 |
|
|
bẩm |
|
1839 |
|
bằng cấp |
|
|
1839 |
|
Trát |
|
|
Rách niên đại |
|
Trát |
|
|
1840 |
|
Sắc của bộ Lại |
|
|
1840 |
|
chỉ truyền bộ Lại |
|
|
1841 |
|
|
bằng cấp, bẩm |
|
1842 |
|
|
bằng cấp, bằng cấp |
|
1870 |
|
|
|
bằng cấp |
1872 |
|
|
|
bằng cấp |
1873 |
|
|
|
trát, trát, trát |
Tổng: 19 |
4 |
5 |
5 |
5 |
Bản thống kê Văn bản hành chính
Ba bức trướng hình chữ nhật, kích thước 97cm x 197cm, 121cm x 177cm và 70cm x 127cm, tặng cho các cá nhân nhằm mừng thọ và đỗ đạt. Các tư liệu được bảo quản, giữ nguyên bản chữ và dấu triện rõ ràng. Trong số đó, có trướng mừng bà Phan Thị Trừu (1693 – 1772) thọ 80 tuổi được Xuân quân công Nguyễn Nghiễm (1707 – 1775) soạn tháng 2 năm 1772; trướng của Văn hội huyện La Giang mừng Nguyễn Huy Quýnh thi đỗ tiến sĩ năm 1772 và trướng của các cháu ngoại mừng Nguyễn Huy Cầu thọ 70 tuổi năm 1939.
Người được tặng |
Người soạn |
Niên đại |
Nội dung |
Kích thước (cm) |
Ghi chú |
Phan Thị Trừu |
Nguyễn Nghiễm |
1772 |
Ca ngợi công đức |
97 x 197 |
Ở Nhà thờ Nguyễn Huy Hỗ |
Nguyễn Huy Quýnh |
Văn hội huyện La Sơn |
1775 |
Mừng thi đỗ tiến sĩ |
121,5 x 177 |
Ở Nhà thờ Nguyễn Huy Quýnh |
Nguyễn Huy Cầu |
Ba cháu ngoại Dương Dư, Nguyễn Thụ, Võ Trí Cư |
1939 |
Mừng thọ 70 tuổi |
70 x 127 |
Tư gia Nguyễn Hữu Cầu |
Tờ sắc cấp cho Nguyễn Huy Hổ, năm Minh Mệnh thứ 21 (1840)
Bản thống kê trướng ở làng Trường Lưu
Hồ sơ Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu (1689-1943) trình UNESCO khẳng định: “Bộ sưu tập là bằng chứng xác thực cho các nghiên cứu liên quan đến lịch sử, giáo dục, chính trị, văn hóa, danh nhân, bình đẳng giới và ca ngợi phụ nữ, truyền thống hiếu học, kính trọng người cao tuổi của một làng quê tiêu biểu Việt Nam cụ thể là làng Trường Lưu; giúp ích nhiều cho việc nghiên cứu lịch sử của đất nước trong một thời gian dài (1689-1943). Mỗi tư liệu được xem như một tác phẩm nghệ thuật nguyên bản".
Trướng mừng thọ Nguyễn Huy Cầu năm 1939
Với những giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học nổi bật như trên, sáng 26/11/2022, tại thành phố An Đông, tỉnh Gyeongsangbuk-do, Hàn Quốc, Ủy ban Ký ức thế giới UNESCO khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (MOWCAP) họp lần thứ 9 đã bỏ phiếu bầu chọn Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu (1689 - 1943) là Di sản tư liệu thuộc Chương trình ký ức Thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.
Tài liệu tham khảo:
1. Nguyễn Huy Mỹ (2022 - Chủ biên), Văn bằng và trướng ở làng Trường Lưu (1689 – 1943), Nxb Nghệ An.
2. Trần Phi Công (2020), Hồ sơ trích ngang mộ Nguyễn Huy Tựu, lưu tại Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh
3. Trần Phi Công (2018), Hồ sơ Di tích LSVH Đền thờ Nguyễn Huy Cự, lưu tại Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh.