Ngày 16 tháng 03 năm 2020, trong quá trình khảo sát điền dã di sản văn hóa vật thể ở xã Bình An, huyện Lộc Hà, các bộ khảo cổ học Bảo tàng tỉnh đã bất ngờ phát hiện được một đồng tiền lạ tại Bảo tàng Hoa Cương.

          Nghiên cứu bước đầu cho thấy, đồng tiền này có hình tròn đường kính 4,3cm, giữa đục lỗ vuông cạnh 1,1cm, dày 0,4cm mang truyền thống đúc tiền hình tròn tượng trưng cho trời, lỗ vuông tượng trưng cho đất có từ thời Tần Thủy Hoàng (221TCN - 206TCN), Trung Quốc. Tiền được đúc khá tinh xảo. So với các đồng tiền cổ khác dùng để lưu thông ở Việt Nam, đồng tiền này có đường kính to gần gấp đôi (tỷ lệ 24/43), dày gấp 4 lần. Mặt trước tiền có 4 chữ tượng hình Tây Hạ văn, được bố trí đối xứng nhau qua lỗ vuông, chữ to, nét chữ khá rõ nét, xung quanh tiền và lỗ vuông của tiền được tạo gờ viền sâu, đều, vừa đảm bảo tính thẩm mỹ, vừa đảm bảo công năng chống mòn. Mặt sau đồng tiền có đúc nổi hình 2 vầng trăng khuyết và hai chấm tròn được bố trí đối xứng nhau từ trên xuống dưới, từ trái sang phải. Nếu việc xác thực hiện vật gốc được khẳng định thì đồng tiền này có niên đại vào thế kỷ 11-13.

          Mặt trước có in nổi chữ Tây Hạ văn

                Được biết, nhà Tây Hạ hiện nay thuộc phía tây bắc bộ của lãnh thổ Trung Quốc tồn tại vào khoảng thế kỷ 11 đến thế kỷ 13 nằm trên con đường tơ lụa huyền thoại nên nền thương nghiệp rất phát triển, do đó tiền tệ giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế.  Việc phát hiện đồng tiền này tạo sự bất ngờ lớn cho các nhà nghiên cứu bởi từ trước tới nay ở Hà Tĩnh chỉ phát hiện được tiền Trung Quốc ngũ thù của nhà Tây Hán, tiền nhà Đường, Bắc Tống, Nam Tống, Minh, Thanh ở các địa phương trong tỉnh mà rất ít gặp các đồng tiền của nhà Tây Hạ.

Mặt sau tiền Tây Hạ         

          Ngoài đồng tiền này, hiện Bảo tàng Hoa Cương lưu giữ khoảng 3000 hiện vật gốc chia thành gần 40 bộ sưu tập hiện vật, trong đó phải kể đến các bộ sưu tập khá độc đáo: Gốm sứ, tiền Việt Nam, Trung Quốc; nồi, chảo, ấm, mâm đồng, cối đá thời Nguyễn; chum sành thời Lê – Nguyễn; nông, ngư cụ truyền thống; kỷ vật kháng chiến… Đây là nguồn tư liệu giúp nghiên cứu di sản văn hóa trên địa bàn đồng thời là nguồn tài nguyên quan trọng để phát triển du lịch.