Thành phố Hà Tĩnh có đến 26 di tích lịch sử - văn hóa được xếp hạng, trong đó có 2 di tích quốc gia cùng nhiều địa danh mang đậm dấu ấn lịch sử - văn hóa cho thấy thành phố ngày nay, Thành Sen xưa là vùng đất văn vật.

          Khu lưu niệm Bác hồ về thăm Hà Tĩnh được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa quốc gia năm 1994, đây là địa điểm đóng trụ sở đầu tiên của Tỉnh ủy Hà Tĩnh và cũng là nơi từng đón Bác Hồ về thăm, nói chuyện với cán bộ, đảng viên, chiến sĩ lực lượng vũ trang và nhân dân Hà Tĩnh. Ngày 15/6/1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm Hà Tĩnh trong một bối cảnh đặc biệt. Quá trình thực hiện công cuộc cải cách ruộng đất diễn ra phức tạp và vi phạm nhiều sai lầm nghiêm trọng, làm cho tình hình tổ chức mất ổn định, thêm vào đó mấy năm liền Hà Tĩnh bị thiên tai tàn phá nặng nề. Chuyến thăm của Người tuy chưa đầy một ngày nhưng đã để lại nhiều ấn tượng, là nguồn động viên to lớn, củng cố, tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, động viên, khích lệ kịp thời cán bộ, đảng viên, nhân dân Hà Tĩnh vượt qua khó khăn, thực hiện tốt nhiệm vụ sửa sai cùng nhau đoàn kết, chỉnh đốn tổ chức, ổn định tình hình và phát triển KT-XH.

Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh,phường Tân Giang, thành phố Hà Tĩnh.

Ảnh Nguyễn Thanh Hải

          Ghi nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và trân trọng những tình cảm quý báu của Người với quê hương Hà Tĩnh, di tích lịch sử - văn hóa khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh vẫn được nâng niu gìn giữ và đang được chăm sóc tu bổ ngày càng khang trang. Năm 2005, Tỉnh uỷ  và UBND tỉnh Hà Tĩnh đã đầu tư tu bổ tôn tạo lại di tích với diện tích 13.000m2 có hàng rào bao quanh, cây xanh và thảm cỏ bao phủ một màu xanh, nổi bật giữa là các hạng mục công trình mang đậm nét lịch sử - văn hóa. Năm 2008, tượng Bác Hồ đứng nói chuyện đã được thay mới bằng đồng nguyên khối, cao 18m, nặng 5 tấn, với nụ cười thân thiện, tay vẫy chào nhân dân, tượng được đặt trên bệ làm từ đá nguyên khối cao 3m, được khắc các họa tiết hình cây hoa sen. Các hạng mục khác cũng được đầu tư tôn tạo, hồ sen hình bán nguyệt và cầu ao nơi Bác đứng nói chuyện với đồng chí Nguyễn Chí Thanh được tôn tạo thành một cảnh quan đẹp, đến mùa sen nở, hương thơm ngát một vùng. Cầu ao gợi nhớ hình ảnh Bác Hồ và đồng chí Nguyễn Chí Thanh đứng nói chuyện, ngắm sen trong giờ nghỉ trưa cách đây 64 năm, trong lần Bác Hồ về thăm và làm việc, gặp gỡ, nói chuyện cán bộ, đảng viên và nhân dân Hà Tĩnh.

Bác Hồ và đồng chí Nguyễn Chí Thanh đứng nói chuyện bên cầu ao sen

           Nơi Bác nghỉ trưa và nói chuyện với bộ đội đơn vị E812 được đặt bia lưu niệm bằng đá hoa cương, ghi lại sự kiện Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh ngày 15/6/1957 và những lời dạy của Người với cán bộ và nhân dân Hà Tĩnh “Hà Tĩnh phải làm sao cho tình hình nổi bật lên”.

            Được sự đồng ý của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tỉnh ủy, UBND tỉnh năm 2019, Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh được tu bổ, tôn tạo và xây dựng mới: Nhà lưu niệm Bác Hồ và nhà đón tiếp khách. Nhà lưu niệm được xây dựng trong khuôn viên di tích phía sau tượng Bác Hồ, được làm bằng gỗ, hình dáng kiểu phương đình, xung quanh thưng ván gỗ. Mái chồng diêm lợp ngói mũi hài. Vì giá chiêng, đường nét khỏe khoắn, thẩm mỹ cao. Cửa ra vào cấu tạo kiểu “Thượng song hạ bản”, trang trí tứ quý “Tùng, trúc, cúc, mai”. Chính giữa bàn thờ đặt tượng Bác Hồ được đúc bằng đồng nguyên khối, mặc bộ đồ kaki trong tư thế ngồi, tay cầm tờ báo Nhân Dân. Phía trước và xung quanh đặt các đồ tế khí như bộ ngũ sự, bát hương, bình hoa…Phía trên trang trí bức hoành phi “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Hai bên bàn thờ, gắn trên cột đôi câu đối: “Các vua Hùng đã có công dựng nước/Bác cháu ta cùng nhau giữ lấy nước”.

           Đặc biệt, Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh là nơi đón tiếp các đoàn lãnh đạo trung ương, tỉnh, huyện và nhân dân đến dâng hương tưởng niệm và báo công lên Bác trong các dịp lễ tết, ngày kỷ niệm trọng đại của đất nước và của tỉnh. Di tích cũng là nơi tổ chức quay phim các chương trình văn nghệ, tuyên dương những điển hình học tập, làm theo tấm gương, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của tỉnh và thành phố theo Chỉ thị 05. Tại đây, nhiều trường học đã tổ chức lễ kết nạp Đoàn, Đội cho học sinh. Một số trường học trên địa bàn đăng ký chăm sóc di tích. Định kỳ, các giáo viên đưa học sinh đến quét dọn kết hợp với nói chuyện, sinh hoạt tìm hiểu về di tích.

          Tuy nhiên, cũng như phần lớn các di tích lịch sử - văn hóa quốc gia và cấp tỉnh khác, Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh chưa khai thác hết giá trị lịch sử - văn hóa của nó, đang nằm ở dạng tiềm năng. Thiết nghĩ, cần có sự quan tâm hơn nữa của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các sở, ban, ngành để di tích thành điểm nhấn của thành phố Hà Tĩnh cùng với quảng trường thành phố ở phía trước khu lưu niệm. Tăng cường công tác tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị của khu lưu niệm. Song song với đó, công tác phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa cần được ngành văn hóa phối hợp với ngành giáo dục lập kế hoạch "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực". Đồng thời thực hiện chương trình giáo dục lịch sử địa phương, kết nối với các trường học trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh tổ chức các buổi học ngoại khóa, dã ngoại cho học sinh các cấp. Qua đó, tạo điều kiện cho học sinh tìm hiểu truyền thống lịch sử, cách mạng của cha ông, vun đắp tình yêu quê hương, đất nước và lòng tự hào dân tộc, giúp các em ý thức được giá trị của các di tích lịch sử - văn hóa để cùng chung tay bảo tồn và phát huy./.