Chiều ngày 22/11/2025, Quỹ Bảo tồn và Phát huy giá trị di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức tọa đàm khoa học “Dịch Truyện Kiều” nhân kỷ niệm 260 năm ngày sinh Danh nhân văn hóa thế giới – Đại thi hào Nguyễn Du (1765–2025).

Toàn cảnh tọa đàm

Tham dự tọa đàm có đồng chí Nguyễn Thị Nguyệt, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; các học giả, nhà khoa học, giáo sư, tiến sĩ, nhà nghiên cứu, nhà thơ, nhà văn trong và ngoài nước, cùng hội viên Hội Kiều học Việt Nam tại Hà Tĩnh.

Giáo sư, Tiến sỹ Trần Nho Thìn (Đại học Quốc gia Hà Nội); ông Hà Văn Thạch, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Bảo tồn và phát huy giá trị di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều; ông Nguyễn Công Thành, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng chủ trì tọa đàm.

Chủ trì cuộc tọa đàm

Phát biểu đề dẫn tọa đàm, ông Hà Văn Thạch - Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Bảo tồn và phát huy giá trị di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều nhấn mạnh: “Truyện Kiều” là kiệt tác văn học của đại thi hào Nguyễn Du, được viết bằng chữ Nôm, theo thể lục bát, gồm 3.254 câu thơ lục bát (6-8). Gần 160 năm qua, từ khi có bản in nôm đầu tiên, 150 năm bản phiên âm chữ quốc ngữ, bản dịch đầu tiên sang tiếng Pháp của Giáo sư Abel des Michels ở Paris năm 1884, cho đến nay, “Truyện Kiều” đã được dịch ra 20 ngôn ngữ với 107 bản dịch khác nhau, trong đó, tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Trung Quốc, tiếng Nhật, tiếng Hàn là có nhiều bản nhất... Mỗi bản dịch đã mở ra cánh cửa để lan tỏa Truyện Kiều ra độc giả quốc tế. Ông cũng khẳng định dịch Truyện Kiều là hành trình gian nan nhưng đầy ý nghĩa. Mỗi bản dịch, dù hoàn chỉnh hay chưa trọn vẹn, đều là cánh cửa lan tỏa Truyện Kiều ra độc giả quốc tế, đưa văn học, văn hóa Việt Nam kết nối, hội nhập với văn hóa nhân loại, góp phần làm sáng hơn giá trị nhân văn và tư tưởng lớn của Đại thi hào Nguyễn Du.

Ông Hà Văn Thạch - Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Bảo tồn và phát huy giá trị di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều  phát biểu đề dẫn tọa đàm

Tại tọa đàm, các học giả và dịch giả trong nước, quốc tế đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và phương pháp chuyển tải vẻ đẹp tinh tế của thơ lục bát, đồng thời thảo luận những hướng nghiên cứu mới để lan tỏa sâu hơn giá trị của Truyện Kiều trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Các đại biểu tham dự tọa đàm

Đặc biệt, nhóm nhà thơ – dịch giả – học giả quốc tế đã công bố dự án dịch Truyện Kiều mới mang tên “The Soul of Kieu”, thay vì “The Tale of Kieu” (Câu chuyện của Kiều) như truyền thống, với mong muốn không chỉ truyền tải nghĩa tiếng Việt sang tiếng Anh, mà còn tái hiện linh hồn, nhạc tính và bối cảnh văn hóa của tác phẩm gốc. Dự án gồm 4 thành viên, trong đó 3 người trực tiếp dịch: Nhà thơ – Dịch giả Nguyễn Đỗ; Nhà văn – Giáo sư John Stauffer, nguyên Quyền Trưởng khoa Anh Văn, Đại học Harvard; Nhà thơ – Giáo sư Paul Hoover, Trưởng khoa Viết sáng tạo, Đại học San Francisco. Trong đó, nhà thơ Nguyễn Đỗ dịch bản đầu tiên, sau đó gửi cho nhà thơ Paul Hoover và Giáo sư John Stauffer đọc, sau đó cùng thảo luận những câu thơ khó chuyển ngữ.

Nhóm dự án trình bày nội dung

Kết thúc buổi tọa đàm, GS.TS Trần Nho Thìn khẳng định: Dịch thuật không chỉ là việc chuyển ngữ, mà còn là một trong những con đường hiệu quả nhất để quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới. Ông bày tỏ kỳ vọng bản dịch mới “The Soul of Kieu” sẽ vừa đẹp về nghĩa, vừa ngân vang như thơ và có thể chạm đến cảm xúc của mỗi người đọc, để “Truyện Kiều” tiếp tục hành trình lan tỏa một cách xứng đáng trong đời sống tinh thần toàn cầu.

Đoàn dâng hương tại khu mộ Đại thi hào Nguyễn Du

Trước đó, tại Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Nguyễn Du, các đại biểu đã đến dâng hoa, dâng hương ở mộ phần và linh điện Đại thi hào, tưởng nhớ công lao và những đóng góp to lớn của Đại thi hào Nguyễn Du đối với dân tộc cũng như nền văn học Việt Nam và cả thế giới.